Sluit je ogen en stel je een appel voor. Zie je hem voor je? De kleur, de glans, misschien zelfs de geur? Voor de meeste mensen verschijnt er een helder beeld. Maar als jouw hoofd leeg blijft, dan herken je misschien iets dat afantasie heet.
Wat is afantasie of aphantasia?
Afantasie is het onvermogen om te visualiseren. Je kunt geen beelden oproepen in je hoofd, ook niet van dingen die je goed kent. Waar de meeste mensen een soort “film” kunnen afspelen, blijft het bij jou zwart. Onderzoekers schatten dat 2 tot 5 procent van de bevolking hiermee leeft.
Het is geen stoornis of beperking, maar simpelweg een andere manier waarop je brein informatie verwerkt.
Hoe merk je dat je afantasie hebt?
Mensen met afantasie herkennen vaak dat:
- ze geen gezichten of plekken kunnen voorstellen;
- visualisatie-oefeningen zoals “stel je voor dat je op een strand loopt” niet werken;
- herinneringen meer feitelijk zijn (“ik weet dat het zo was”) dan beeldend.
Het kan frustrerend zijn wanneer anderen zeggen: “Zie het maar voor je!”, terwijl dat voor jou onmogelijk is.
Afantasie en het brein
Wetenschappers ontdekken steeds meer over de werking van het brein bij afantasie. Normaal gesproken werken de visuele cortex (beelden), de prefrontale cortex (plannen) en het limbisch systeem (emoties) samen om een voorstelling te maken. Bij mensen met afantasie is die koppeling minder actief. Je kunt je voorstellen dat visualiseren en een gevoel daarbij oproepen onmogelijk wordt.
Maar goed nieuws: het brein leert ook via andere kanalen. Ervaringen, woorden, structuren en emoties zijn krachtige triggers die je net zo goed richting geven.
Hoe ga je om met afantasie?
Afantasie hoeft je ontwikkeling of leiderschap niet in de weg te staan. Je kunt leren om doelen concreet te maken zonder dat je innerlijke beelden nodig hebt:
Gebruik ervaring. Stap in situaties (bijvoorbeeld via Virtual Reality) waarin je dan wel voor je ziet en voelt hoe het is om je doel te behalen. Je brein slaat dit op als herinnering.
Werk met woorden. Beschrijf je doel alsof het al werkelijkheid is: “Ik sport drie keer per week en voel me fit.”
Maak het tastbaar. Leg je sportkleding klaar, plan afspraken in je agenda, werk met checklists.
Afantasie als kracht
Het lijkt soms een nadeel, maar afantasie heeft ook voordelen. Veel mensen met afantasie zijn analytisch, gestructureerd en actiegericht. Ze dagdromen minder, maar doen meer. Juist dát maakt hen vaak sterk in hun werk en keuzes.
Kortom: Afantasie betekent dat je geen of weinig beelden in je hoofd kunt zien, maar dat wil niet zeggen dat je geen richting kunt vinden. Je brein kan ook via woorden, acties en ervaringen leren en veranderen.
Wil je deze kracht van jou verder ontdekken of toch eens in echte beelden willen staan, voelen en plannen?
Plan HIER een gratis en vrijblijvende strategiesessie, dan vertel ik je er meer over.
